“Cha mẹ là cung tên, con là mũi tên”

“Cha mẹ và con cái được ví như cung tên và mũi tên, vững chắc, tập trung nhưng phải rất nhẹ nhàng, mềm mại.”

Đó là chia sẻ của Thiền sư Minh Niệm, khách mời trong tập 5 chuỗi series “Cha mẹ tỉnh thức” với chủ đề: Trao lại chủ quyền cho con khi chia sẻ về mối liên hệ giữa cha mẹ và con cái. 

“Cha mẹ tỉnh thức” là chuỗi series dài tập được phối hợp sản xuất giữa Vietsuccess và Nam Úc Scotch AGS – trường Úc 100 năm. Nội dung các tập phát sóng xoay quanh về những chia sẻ, trải nghiệm, kiến thức chuyên môn cũng như những góc nhìn thực tế từ các chuyên gia về hành trình làm cha mẹ tỉnh thức đúng nghĩa.

Con mình không hẳn chỉ là con mình

Ắt hẳn ít nhất một lần trong đời, cha mẹ đã từng tự hào với các con về những thành tựu mà mình đã đạt được trong thời niên thiếu. Cha mẹ tự do, tự lo, tự lập, cha mẹ làm được tất cả mọi thứ. Tuy nhiên, đối với con cái, chúng ta lại không muốn con “tự do” như mình vì trong mắt các bậc phụ huynh, các con luôn là những đứa trẻ. Vì lý do đó, nhiều cha mẹ vẫn luôn muốn giữ con bên mình dù đã đến giai đoạn con có thể làm chủ bản thân, vươn ra biển lớn.

Con cái là tài sản quý giá của cha mẹ. Tuy nhiên chúng cũng là thế hệ tiếp nối của nhiều đời đi trước. Chúng không chỉ của riêng cha mẹ mà chúng được bồi đắp từ sự sống của vũ trụ bao la. Cha mẹ có công sinh thành giáo dưỡng, con cũng được hưởng những tinh hoa từ đất trời. Vì vậy, cha mẹ phải nhận ra được rằng con là một phiên bản độc nhất, không phải bản sao của bất kỳ ai. Thế nên, việc trao lại chủ quyền đúng thời điểm để con được sống thật với chính mình là điều vô cùng cần thiết.

“Một con người vốn dĩ có hai nhu cầu cơ bản: mong muốn được yêu thương và mong muốn được tự do. Ở những năm đầu đời, con khao khát tình yêu thương của cha mẹ. Khi dần trưởng thành, con muốn được khai phóng bản thân để sống bằng nhiều giá trị có ích.” – Thiền sư Minh Niệm chia sẻ.

Một mũi tên càng nằm lâu trên chiếc cung càng không thể có mục tiêu điểm đến. Đó là lý do tại sao càng đến độ tuổi vị thành niên, các con hăng say khám phá những điều mới, mong muốn sở hữu cho mình những không gian riêng biệt, hay không còn quấn lấy không rời cha mẹ như những năm đầu đời. Tại thời điểm đó, cha mẹ phải nhận thức được con đang mưu cầu sự tự do, cần được bước ra khỏi vùng an toàn của mình để khai phóng bản thân đến những giới hạn mới. Và cha mẹ – những cung tên vững chãi, cần học cách giương cung và “buông tay” để trao trả lại chủ quyền vốn mà chúng thuộc về.

Đừng để tình thương trở thành sự trói buộc

Hầu hết gia đình, đặc biệt là gia đình có con một đều lo lắng về việc trao lại chủ quyền cho con. Thậm chí cha mẹ luôn muốn giữ con bên mình vì lo sợ rằng con dễ sa ngã nếu đi khỏi tầm mắt của cha mẹ. Chia sẻ về vấn đề này, thiền sư Minh Niệm đồng cảm vì đây là nỗi lòng của không ít phụ huynh thời hiện đại. Cuộc sống càng phát triển, cha mẹ càng có nhiều nỗi sợ vô hình với thế giới ngoài kia. Chúng ta sợ con bị ảnh hưởng, sợ con không phát triển tốt hay sợ không yêu thương con đủ nhiều.

“Khi mọi sự tập trung của ta đổ dồn vào con, ta vô tình phớt lờ khu vườn tâm hồn của mình vốn dĩ cũng cần được chăm sóc bởi khi yêu thương con quá mức đồng nghĩa với việc cha mẹ quên mất việc yêu thương chính bản thân mình” – Thiền sư Minh Niệm bày tỏ.

Con cái thường chịu áp lực khi ân tình của cha mẹ với mình quá lớn. Có nhiều đứa trẻ “ngoan” đến mức nhút nhát và không dám đấu tranh đòi lại chủ quyền từ cha mẹ. Chúng sẵn sàng hy sinh khát vọng, hoài bão của bản thân để làm vui lòng đấng sinh thành. Điển hình có những người con muốn sống cuộc sống tự lập, đi du học nước ngoài, hay tính đến chuyện lứa đôi nhưng vì sự ngăn cản của cha mẹ mà chúng đành từ bỏ để làm những người con có hiếu. Điều này dẫn đến việc các em bị mất đi những cơ hội phát triển bản thân, thậm chí đánh mất một vài sự thăng tiến trước những cột mốc quan trọng.

“Không cha mẹ nào muốn con vì có hiếu với mình mà đánh mất cuộc đời của chúng. Sẽ thật tốt nếu con cảm thấy hạnh phúc khi ở lại với cha mẹ. Nhưng đó không nên là bổn phận hay trách nhiệm mà con phải làm” – Thiền sư Minh Niệm nói thêm.

Không ai có thể chăm sóc, thương yêu và thấu hiểu mình bằng chính mình. Thế nên, thay vì cha mẹ cứ mãi chạy theo các con và kiểm soát chúng, hãy quay trở về và chăm sóc, tưới mát khu vườn tâm hồn của mình. Hãy tạo cho bản thân những sở thích riêng, những thói quen lành mạnh. Hãy chuẩn bị thật tốt cho hành trình con lớn lên và sẽ rời xa cha mẹ để khám phá những điều mới mẻ. Cho đến một ngày con mong muốn được cha mẹ trao trả lại chủ quyền, cha mẹ sẽ không bị chới với, hốt hoảng vì mình đã có một nền tảng đời sống tinh thần vững chắc.

Cha mẹ là cung tên, con là mũi tên

Trao trả tự do cho con là một hành trình cần được chuẩn bị kỹ lưỡng. Con trẻ có thể đòi quyền tự do, nhưng đôi khi người lớn lại chưa sẵn sàng, và ngược lại. Tuy nhiên, đây là cột mốc cần và phải được diễn ra. Để hiểu được con và cả bản thân mình, cha mẹ nên học cách quan sát mọi thứ.

Đôi khi trong thời thơ ấu, sự thiếu thốn tình thương yêu từ gia đình là nguyên nhân khiến cha mẹ muốn bù đắp cho con. Khi tình thương dồn vào con quá nhiều, chúng ta dễ sinh ra tâm lý đòi hỏi, cho đi nhưng cũng muốn được nhận lại, từ đó áp đặt con và gây nên những vướng mắc không cần thiết.

Với tư cách là một nhà thực hành tỉnh thức, thiền sư Minh Niệm mong muốn các bậc cha mẹ hãy đón nhận một cách tích cực những sự thay đổi trong quá trình đưa lại chủ quyền cho con. Hãy trao truyền cho con những giá trị tốt đẹp như một chiếc cung quý giá được gọt đẽo đêm ngày. Hãy cho con thấy ta là điểm tựa vững chắc, sẵn sàng nghiêm khắc nhưng cũng rất nhẹ nhàng mềm mại, bởi Kahlil Gibran – một đại thi hào cũng đã từng viết rằng: 

“Cha mẹ là những chiếc cung để con mình là những mũi tên tiến về phía trước

Vũ trụ cũng là tay cung vĩ đại, cừ phách đưa chúng ta đến hành trình vô tận xa xôi

Và vị ấy cũng đã hết mình uốn cong

Để những mũi tên được bay xa và nhanh nhất

Hãy tận hưởng niềm vui của một tay cung đầy trọng trách

Vũ trụ chắc chắn sẽ mến yêu những mũi tên bay ra và cả những chiếc cung bền bỉ đêm ngày”.